सरकारच्या अधिपत्याखाली येणाऱ्या मंदिर संस्थान मध्ये भोई समाजाची पालखी वाहक सेवक म्हणून राज्य सरकार कडे नोकरी ची मागणी

सकारात्मक व प्रभावी अभिमत

विषय: शासनाच्या अधिपत्याखालील मंदिर संस्थांमध्ये भोई समाजातील पालखी वाहकांना शासकीय कर्मचारी म्हणून मान्यता देण्याबाबत

महाराष्ट्राच्या सामाजिक-धार्मिक इतिहासात भोई समाज हे पालखी वाहक म्हणून अतुलनीय योगदान देत आलेले आहे.
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या काळापासून आजवर मंदिरातील देव-देवतांच्या पालख्या, उत्सव व यात्रांमध्ये "भोईराज" म्हणून त्यांना विशेष सन्मान दिला जातो. हा सन्मान केवळ परंपरेपुरता नसून तो धार्मिक संस्कृतीचा अविभाज्य वारसा आहे.

मात्र, आजच्या आधुनिक काळात या मानाच्या मागे उभी असलेली भोई समाजाची पिढी उपजीविकेच्या समस्येत आहे.
पालखी वाहून, परंपरा जपत, देवदर्शनासाठी लाखो भक्तांना सोयीसाठी सेवा करणारा हा समाज फक्त एका दिवसापुरत्या मानाने गौरवला जातो; पण त्याच्या उपजीविकेबद्दल शासन वा समाज फारसे विचार करत नाही.

म्हणून ठाम मागणीसह माझे व्यक्तिगत अभिमत:

1. )पालखी वाहक हे फक्त परंपरेचे प्रतीक नसून धार्मिक परंपरेतील अत्यावश्यक कर्मचारी आहेत. त्यामुळे शासनाने त्यांना “धार्मिक सेवक – पालखी वाहक” या नावाने शासकीय सेवा/मानधन योजना मंजूर करावी.


2.) मंदिर व्यवस्थापनात ज्या प्रकारे पुजारी, पुरोहित, भजनकार, वादक, झेंडा रक्षक यांना मानधन व पदनियुक्ती मिळते, त्याच पद्धतीने पालखी वाहकांचे पदही निर्माण करण्यात यावे.


3. )पालखी वाहकांच्या वंशजांना रोजगाराची हमी मिळाल्यास त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक सुरक्षितता मिळेल आणि परंपरेचे वारसेदार टिकून राहतील.


4. )भोई समाजाच्या या मागणीची पूर्तता झाल्यास शासनाचा सामाजिक न्याय, सांस्कृतिक संवर्धन आणि दुर्लक्षित घटकाचे पुनरुत्थान या तीन महत्त्वाच्या मूल्यांची पूर्तता होईल.


5.) पालखी वाहकांची शासकीय मान्यता केवळ रोजगार निर्मिती नाही तर महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक अस्मितेला न्याय देणारे ऐतिहासिक पाऊल ठरेल.



भोई समाजाला पालखी वाहक म्हणून शतकानुशतकांचा सन्मान आहे.
आता या परंपरेला शासनमान्यता व रोजगाराची सुरक्षा देणे हे न्याय्य, आवश्यक आणि तातडीचे आहे.
म्हणूनच "पालखी वाहक – भोई समाज" यांना शासकीय कर्मचारी म्हणून घोषित करणे व मंदिर संस्थांमध्ये नियुक्ती देणे हा निर्णय तातडीने घ्यावा, अशी आमची ठाम व प्रभावी मागणी आहे.

गोपाळ धारपवार
मुख्य निरीक्षक महाराष्ट्र भोई समाज कल्याणकारी मंच कोकण विभाग
मो.9833967950