कर्नल सोफिया कुरेशी: ऑपरेशन सिंदूरच्या यशस्वी नेतृत्वाची प्रेरणादायी कहाणी

कर्नल सोफिया कुरेशी: ऑपरेशन सिंदूरच्या यशस्वी नेतृत्वाची प्रेरणादायी कहाणी

भारतीय सैन्यदलाच्या कर्नल सोफिया कुरेशी यांनी अलीकडेच 'ऑपरेशन सिंदूर'च्या यशस्वी नेतृत्वाने देशभरात कौतुकाची थाप मिळवली आहे. २२ एप्रिल २०२५ रोजी जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून भारताने सुरू केलेल्या या ऑपरेशनच्या माध्यमातून पाकिस्तान आणि पाकिस्तानव्याप्त काश्मीरमधील नऊ दहशतवादी तळ उद्ध्वस्त करण्यात आले. या ऑपरेशनच्या यशस्वी अंमलबजावणीनंतर कर्नल सोफिया यांनी विंग कमांडर व्योमिका सिंह आणि परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री यांच्यासमवेत पत्रकार परिषदेत देशाला संबोधित केले, ज्यामुळे त्या राष्ट्रीय नायिका बनल्या.

सैन्यदलातील प्रेरणादायी प्रवास :

वडोदरा, गुजरात येथे १२ डिसेंबर १९७५ रोजी जन्मलेल्या सोफिया यांचे वडील आणि आजोबा भारतीय सैन्यदलात होते. सैन्यदलाची पार्श्वभूमी असलेल्या या कुटुंबातूनच त्यांना देशसेवेची प्रेरणा मिळाली. १९९९ मध्ये ऑफिसर्स ट्रेनिंग अकादमीमार्फत सैन्यदलात दाखल झालेल्या सोफिया यांनी सिग्नल कोअरमध्ये आपली कारकीर्द सुरू केली. बायोकेमिस्ट्रीमध्ये मास्टर्स डिग्री घेतलेल्या सोफिया यांनी सैन्यदलात येण्यापूर्वी पीएचडीसाठी नोंदणी केली होती, परंतु देशसेवेची आवड त्यांना सैन्यदलात घेऊन आली.

ऑपरेशन सिंदूर: धाडसी आणि नियोजनबद्ध कारवाई :

ऑपरेशन सिंदूर हे पहलगाम येथील दहशतवादी हल्ल्याला भारताचे प्रत्युत्तर होते, ज्यामध्ये २६ भारतीय आणि नेपाळी पर्यटकांचा बळी गेला होता. या हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारतीय सैन्यदल आणि हवाई दलाने एकत्रितपणे ७ मे २०२५ रोजी पाकिस्तानातील बहावलपूर, मुरिदके, सर एकूण नऊ दहशतवादी तळांवर अचूक हल्ले केले. कर्नल सोफिया यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, "ही कारवाई अत्यंत नियोजनबद्ध आणि मोजकी होती, ज्यामध्ये नागरी हानी टाळण्यासाठी विशेष काळजी घेण्यात आली." त्यांनी ऑपरेशनच्या उद्दिष्टांबाबत तपशीलवार माहिती दिली आणि भारताच्या दहशतवादविरोधी लढ्याची ताकद जगाला दाखवून दिली.

ऐतिहासिक कामगिरी आणि पुरस्कार :

कर्नल सोफिया यांनी यापूर्वीही अनेकदा इतिहास रचला आहे. २०१६ मध्ये पुणे येथे झालेल्या 'एक्सरसाइज फोर्स १८' या १८ देशांच्या संयुक्त सैन्य सरावात त्यांनी ४० जणांच्या भारतीय सैन्य पथकाचे नेतृत्व केले. हा भारताने आयोजित केलेला सर्वात मोठा परदेशी सैन्य सराव होता, आणि सोफिया या पहिल्या महिला अधिकारी होत्या ज्यांनी अशा मोहिमेचे नेतृत्व केले. याशिवाय, २००६ मध्ये काँगो येथील संयुक्त राष्ट्रांच्या शांतता मिशनमध्ये त्यांनी युद्धविरामाचे निरीक्षण आणि मानवतावादी कार्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.२०२० मध्ये, सर्वोच्च न्यायालयाने महिला अधिकाऱ्यांना सैन्यदलात कायमस्वरूपी कमिशन देण्याच्या ऐतिहासिक निकालात सोफिया यांच्या कामगिरीचा विशेष उल्लेख केला होता. न्यायालयाने त्यांना "महिला अधिकाऱ्यांच्या व्यावसायिकता आणि क्षमतेचे प्रतीक" असे संबोधले.

कौटुंबिक आणि सामाजिक प्रभाव :

सोफिया यांच्या यशाने त्यांच्या कुटुंबाला आणि समाजाला अभिमान वाटतो. त्यांच्या माहेरी (वडोदरा) आणि सासरी (बेळगाव, कर्नाटक) त्यांच्या कामगिरीची चर्चा आहे. त्यांचे सासरे, गौस साब बागेवाडी, म्हणाले, "सोफियाने आमचा आणि संपूर्ण गावाचा मान वाढवला आहे. तिची पत्रकार परिषद पाहून आम्हाला खूप आनंद झाला." त्यांच्या जुळ्या बहिणी, शायना सुनसारा, ज्या स्वतः मॉडेल आणि पर्यावरणवादी आहेत, यांनीही सोफियाच्या नेतृत्वाचे कौतुक केले.सोफिया यांचे पती, कर्नल ताजुद्दीन बागेवाडी, हे देखील मेकनाइज्ड इन्फंट्रीमध्ये कर्नल आहेत. त्यांच्या कुटुंबात एका सैनिक पिढीचा वारसा आहे, ज्यामध्ये त्यांच्या पूर्वजांनी १८५७ च्या स्वातंत्र्यसंग्रामात राणी लक्ष्मीबाईंसोबत लढा दिला होता.

सामाजिक संदेश आणि प्रेरणा :

ऑपरेशन सिंदूरच्या पत्रकार परिषदेत कर्नल सोफिया आणि विंग कमांडर व्योमिका सिंह यांनी युद्धवेशात (कॉम्बॅट युनिफॉर्म) माहिती दिली, ज्यामुळे महिला सशक्तीकरणाचा आणि सैन्यदलातील लैंगिक समानतेचा मजबूत संदेश गेला. माजी टेनिसपटू सानिया मिर्झा यांनीही सोशल मीडियावर या दोन्ही महिला अधिकाऱ्यांचे कौतुक केले आणि त्यांच्या नेतृत्वाला "भारताची ताकद" असे संबोधले.अमूलनेही आपल्या खास डूडलद्वारे सोफिया आणि व्योमिका यांना "प्राउडली इंडियन" म्हणत सलाम केला, ज्यामुळे त्यांच्या यशाला व्यापक लोकप्रियता मिळाली.

भविष्यासाठी प्रेरणा:

कर्नल सोफिया कुरेशी यांनी केवळ सैन्यदलातच नव्हे, तर समाजातही एक आदर्श निर्माण केला आहे. त्यांची भाची आयेशा कुरेशी म्हणाली, "मला माझ्या मावशींसारखे बनायचे आहे." त्यांच्या यशाने तरुण मुलींना सैन्यदलात करिअर करण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.ऑपरेशन सिंदूरच्या यशस्वी नेतृत्वाने कर्नल सोफिया कुरेशी यांनी पुन्हा एकदा सिद्ध केले की, धैर्य, शिस्त आणि देशभक्तीच्या बळावर कोणतीही उंची गाठता येते. त्या खऱ्या अर्थाने " राष्ट्राची नायिका" बनल्या आहेत.

- रवींद्र खानंदे