సామాన్యుడికి ఉచిత వైద్యం అందుతుందా

ప్రభుత్వ వైద్యం ఎందుకు వెనుకబడి ఉంది?ప్రైవేటు ఆసుపత్రుల మోసం – ప్రజా ఆరోగ్యానికి కొత్త ముప్పు
భారతదేశం “ఉచిత వైద్యం అందించే ప్రజాప్రభుత్వం” అనే విశ్వాసంపై గర్వించుకుంటుంది. కానీ నేలమీద పరిస్థితి వేరుగా ఉంది. ఆరోగ్య సేవలు రాష్ట్రం నుంచి ప్రజల దరి చేరకపోవడం వల్లే ప్రైవేటు రంగం ఎత్తుగడలు వేస్తోంది. ఫలితంగా — ప్రజల ఆరోగ్యం వాణిజ్య వస్తువుగా మారిపోతోంది.ప్రభుత్వ వైద్య వ్యవస్థలో సమస్యల మూలాలుప్రభుత్వ ఆసుపత్రులు సాధారణ ప్రజల రక్షణ ద్వారం కావాలి. కానీ అవే సామర్థ్యం కోల్పోయి ఉన్నాయి. సబ్‌సెంటర్లు, PHCలు, CHCల్లో సదుపాయాల కొరత, సిబ్బంది లేకపోవడం, అత్యాధునిక పరికరాల లోపం దాదాపు సర్వసాధారణమైపోయాయి.
39% వరకు ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు కనీస అవసరాల్లేక పనిచేస్తుండగా, CHCలలో కేవలం 17%కే నిపుణుల బృందం ఉంది. 24 గంటల సేవలు అందించే PHCలు దేశవ్యాప్తంగా కేవలం 44% మాత్రమే. ఫలితంగా ప్రజలు ప్రైవేటు వైద్యాన్ని తప్పనిసరి ఎంపికగా భావించాల్సి వస్తోంది.ప్రభుత్వ బడ్జెట్‌లో ఆరోగ్యానికి కేటాయింపులు పెరుగుతున్నాయనే లెక్కలు ఉన్నాయిగానీ, వాటి వినియోగం మాత్రం ప్రశ్నార్థకంగా ఉంది. 2025–26లో రూ.99,859 కోట్లు కేటాయించినప్పటికీ, నేషనల్ హెల్త్ మిషన్ వంటి కీలక పథకాలలో కేవలం 35% నిధులే వాడబడ్డాయి. భవన నిర్మాణం, మౌలిక వసతులపైనే ఎక్కువ, పరికరాలు, సిబ్బందిపైన తక్కువ ఖర్చు అవుతున్నది.ప్రైవేటు వైద్య రంగం – మానవత కన్నా వ్యాపారంప్రైవేటు ఆసుపత్రులు ఒకప్పుడు ప్రత్యామ్నాయంగా ఉన్నా, ఇప్పుడు అవి నియంత్రణలేని ప్రాభవశీల మార్కెట్‌గా మారాయి. షుగర్, బీపీ, థైరాయిడ్ వంటి జీవనశైలి వ్యాధులు “లాభాల బంగారు గని”గా మారాయి. ఉదాహరణకు, ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో డయాబెటిస్ పేషెంట్‌కు సంవత్సరానికి సగటున రూ.1,204 ఖర్చవుతుంటే, ప్రైవేటులో అదే సేవకు రూ.19,500 వరకు వసూలు చేస్తున్నారు.
కొంతమంది వైద్యులు నార్మల్ పరీక్షా విలువలను తగ్గించి “రోగి”గా చూపి అనవసరమైన టెస్టులు సూచిస్తున్నారు. దీని వెనుక రెవెన్యూ టార్గెట్లు, కమిషన్ ప్రాక్టీసులు ఉన్నట్లు పెద్ద ఎత్తున ఆరోపణలు ఉన్నాయి. కోవిడ్ సమయంలో PPEకి రోజుకు రూ.10,000 వసూలు చేసిన ఉదంతమే ఈ వ్యవస్థలోని దాహాన్ని బహిర్గతం చేసింది.నియంత్రణలో జాప్యంప్రైవేటు రంగాన్ని నియంత్రించడానికి రూపొందించిన క్లినికల్ ఎస్టాబ్లిష్‌మెంట్స్ యాక్ట్ – 2010 ఇప్పటికీ దేశవ్యాప్తంగా పూర్తి స్థాయిలో అమలుకాలేదు. కేవలం 11 రాష్ట్రాలకే పరిమితమై ఉంది. సుప్రీం కోర్టు జోక్యం చేసుకున్నా, 14 సంవత్సరాల తర్వాత కూడా పరిస్థితి మార్చుకోలేదు.
PM–JAY వంటి పథకాలు ఉన్నా, అవి కేవలం ఆసుపత్రి చేరిక (ఇన్‌పేషెంట్) సేవలకు పరిమితం కాగా, OPD సేవలు అందకపోవడం వల్ల పెద్ద ఎత్తున ప్రజలు భారాన్ని భుజస్కంధాలు మోస్తున్నారు.మార్పు దిశ – రాష్ట్ర బాధ్యత, సామాజిక అవగాహనఆరోగ్యరంగాన్ని పునరుద్ధరించాలంటే కేవలం నిధులు పెంచడమే కాదు, వాటి వినియోగం, పరిశీలన, నిబద్ధత కీలకం. ప్రభుత్వ వైద్యాన్ని నాణ్యతతో బలోపేతం చేయడం మాత్రమే ప్రైవేటు దుర్వినియోగాలకు అడ్డుకట్ట వేయగలదు.ప్రతి CHCలో కనీసం నలుగురు నిపుణులు నియమించాలి.పరికరాలు, ఔషధాలు, ప్రాథమిక సదుపాయాలు నిరంతరం అందుబాటులో ఉండాలి.క్లినికల్ ఎస్టాబ్లిష్‌మెంట్స్ యాక్ట్‌ను ప్రతి రాష్ట్రంలో అమలుచేయాలి.ప్రజా ఆరోగ్య సేవలను GDPలో కనీసం 2.5%గా పెంచాలి.ఆరోగ్య అవగాహన కార్యక్రమాల ద్వారా ప్రజల్లో విధేయత పెంచాలి.ప్రజా ఆరోగ్యాన్ని లాభాల మార్కెట్ నుంచి బయటకు తీసుకురావడం దేశ హితార్థం. ప్రభుత్వ వైద్య వ్యవస్థను పునరుద్ధరించకపోతే, ప్రైవేటు రంగం మరింత దోపిడీ చేస్తుంది — దీని ఖర్చు సామాన్య పౌరుడు తన ఆరోగ్యంతో, తన ధనంతో చెల్లించాల్సిందే.